به گزارش نبض بورس، بحث پرحاشیه حذف صفر از پول ملی که سال‌ها در محافل اقتصادی و سیاسی مطرح بود، حالا بیش از هر زمان دیگری رنگ و بوی اجرایی گرفته است. از تغییر نام واحد پول تا بازگشت تاریخی «قران»، همه چیز نشان می‌دهد که این‌بار مجلس و دولت عزم جدی برای بستن پرونده قدیمی «چهار صفر» دارند.
چند روز پیش، شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، خبر داد که در لایحه دولت، پیشنهاد تغییر واحد پول از «ریال» به «تومان» و معرفی «قران» به‌عنوان واحد خرد مطرح شده بود. اما با استناد به قانون بانک مرکزی، کمیسیون رأی داد که نام پول ملی همچنان «ریال» بماند. با این حال، واحد خرد پول یعنی «قران» رسماً تأیید شد. طبق مصوبه، هر ریال جدید معادل ۱۰ هزار ریال فعلی و هر ریال جدید معادل ۱۰۰ قران خواهد بود.
این تغییرات تنها به مجلس محدود نشد. امروز، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت، پس از نشست هیات دولت اعلام کرد: «حذف چهار صفر از واحد پول ملی به تصویب رسید و از این پس تومان و قران به‌عنوان واحدهای رسمی پول کشور تعیین می‌شوند.» او تأکید کرد که اجرای این سیاست زمان‌بر است و در یک دوره گذار، هر دو واحد قدیم و جدید به موازات هم استفاده خواهند شد.
با این حساب، در محاسبات جدید، ۱۰۰ میلیون تومان فعلی معادل ۱۰۰ هزار ریال جدید خواهد بود.
با وجود موج خبری تصویب این سیاست، بسیاری از اقتصاددانان نسبت به اثرگذاری آن تردید دارند. حسین سلاح‌ورزی، رئیس سابق اتاق بازرگانی ایران، این اقدام را «تغییری ظاهری» دانست که هیچ تأثیری بر تولید، اشتغال یا قدرت خرید ندارد. او گفت: «اقتصاد ایران امروز با تورم ۳۰ تا ۵۰ درصدی، کسری بودجه بالای ۵۰۰ هزار میلیارد تومانی و سقوط ارزش ریال به مرز ۹۳ هزار تومان در برابر دلار دست‌وپنجه نرم می‌کند. حذف صفر مثل عوض کردن لباس روی بیماری است.»
سلاح‌ورزی یادآور شد که کشورهایی مانند ترکیه (۲۰۰۵) تنها زمانی موفق به حذف صفر شدند که اصلاحات عمیق اقتصادی همزمان انجام شد؛ از کنترل نقدینگی گرفته تا سیاست پولی منسجم. در غیر این صورت، سرنوشت می‌تواند شبیه تجربه شکست‌خورده زیمبابوه باشد.
او هشدار داد که اجرای این طرح در ایران، میلیاردها تومان هزینه خواهد داشت؛ از به‌روزرسانی نرم‌افزارهای بانکی و حسابداری گرفته تا چاپ اسکناس و سکه جدید و آموزش عمومی.
یکی از نگرانی‌های جدی، افزایش پنهان قیمت‌هاست. سلاح‌ورزی توضیح داد: «در معاملات روزمره، احتمال دارد فروشندگان قیمت‌های جزئی را به سمت بالا گرد کنند. کالایی که امروز ۹,۸۰۰ تومان است، ممکن است در واحد جدید به ۱۰ هزار تومان برسد. این یعنی فشار بیشتر بر خانوارها و رشد تورم انتظاری.»
به گفته کارشناسان، اعتماد عمومی زمانی احیا می‌شود که تورم کنترل و ثبات اقتصادی برقرار شود. تجربه جهانی نیز نشان می‌دهد که حذف صفر بدون اصلاحات ساختاری، بیشتر یک حرکت نمادین است تا یک راه‌حل واقعی. آلمان پس از جنگ جهانی دوم و ترکیه در سال ۲۰۰۵، حذف صفر را تنها در کنار اصلاحات گسترده و موفق اقتصادی اجرا کردند.
